top of page
Yazarın fotoğrafıAv. Ayberk DOĞAN

Çek Nedir? Hukuki Yönleri İle Çek Kavramı

Güncelleme tarihi: 24 Nis 2023



Çek Nedir?

Türk Ticaret Kanununda belirtilen hükümlere göre düzenlenen, bir bankaya hitap edilerek yazılan ve ödeme aracı olan bir kıymetli evraktır. Daha basit bir anlatım ile kullanım alanını açıklamak gerekirse, çek vasıtasıyla ödeme yapmak isteyen kimse, kendi bankasından almış olduğu çek defterinden bir yaprağa, alacaklı kişiye ödeyeceği ücreti yazarak verir ve alacaklı şahıs bu çeki bankaya ibraz ederek karşılığında parasını tahsil eder. Çek kanunen emre yazılı senet olduğu için zilyetliğin geçirilmesi ve ciro yoluyla başka bir kişiye de devredilebilir.


Çekin Tarafları Kimlerdir?

Çekteki tarafları izah etmek gerekirse; keşideci (çeki düzenleyen), muhatap (banka) ve lehtar olmak üzere bir üçlü ilişki söz konusudur. Burada şunu da belirtmek gerekir ki bir çekte muhatap her zaman banka olmak zorundadır. En önemli husus ise çekler kanunda belirtilen özel şekil şartlarına tabi oldukları için bu şekil şartlarını ihtiva etmeyen çekler kambiyo senedi vasfını kazanamayacaktır. Buna ilaveten Türk Hukukunda çeklerin ancak banka tarafından bastırılabileceğini de hatırlatalım.


Bir Çekte Bulunması Gereken Unsurlar Nelerdir?

Bir çekte bulunması gereken zorunlu unsurlar, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 780.maddesinin (1). Fıkrasında açıkça belirtilmiştir.


MADDE 780- (1) Çek;

a) Senet metninde “çek” kelimesini ve eğer senet Türkçe’den başka bir dille yazılmış ise o

dilde “çek” karşılığı olarak kullanılan kelimeyi,

b) Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havaleyi,

c) Ödeyecek kişinin, “muhatabın” ticaret unvanını,

d) Ödeme yerini,

e) Düzenlenme tarihini ve yerini,

f) Düzenleyenin imzasını,

g) (Ek: 15/7/2016-6728/70 md.) Banka tarafından verilen seri numarasını,

h) (Ek: 15/7/2016-6728/70 md.) Karekodu,

içerir.


Çekte geçerli olan veya geçerli olmayan istisnalar nelerdir?

Kural olarak çeke faiz koşulu konulamaz. Eğer yazılmış ise de geçersiz olduğundan hiç yazılmamış gibi sayılacaktır.


Çek düzenlendikten sonra keşidecinin ölümü, iflası gibi durumlar karşısında çek geçerliliğini korumaya devam edecek bu durumlardan etkilenmeyecektir.


Çekte ibraz süresi ne kadardır?

-Eğer çek düzenlendiği yerde ödenecekse 10 gün,

-Aynı kıtada fakat farklı bir bölgede ödenecekse 1 ay,

-Ayrı kıtalarda çekilip ödenecek çeklerde ise ibraz süresi 3 ay olacaktır.


Çekten cayma nedir?

Eğer çekin ibraz süresi dolduysa yani lehtar süresi içerisinde çeki bozdurmadıysa, düzenleyen yani keşideci tek taraflı irade beyanıyla çekten caydığını bildirebilir. Bunun üzerine muhatap banka çekin karşılığında ödeme yapamaz.


Karşılıksız Çek Nedir?

Düzenlenen çekin lehtar tarafından bankaya ibraz edilmesi üzerine bankada nakit karşılığı mevcut bulunmayan çeke "Karşılıksız Çek" denir. Çekin karşılıksız olduğu ibraz edilen banka tarafından üzerine yazılır.


-DİKKAT-

Çekle ilgili hukuki takip yapılabilmesi için çekin kanuni ibraz süresi içerisinde bankaya ibraz edilmiş olması ve banka tarafından çeke vurulan "Karşılıksızdır" damgası bulunması gerekir.



*Her hakkı saklıdır. Bu yazı içeriğinde yer alan bilgiler, ayberkdogan.com'a atıf yapılmaksızın kullanılamaz. Atıf yapmadan, kısmen veya tamamen alıntı yapılması halinde ilgililer hakkında hukuki ve cezai yollara başvurulacaktır.






39 görüntüleme0 yorum

Son Yazılar

Hepsini Gör

Comments


bottom of page